Vroegtijdige interventie en behandeling van depressie zijn belangrijk, omdat een langere duur van onbehandelde ziekte gepaard gaat met slechtere resultaten.[1]
Behandelingen voor MDD vallen in de volgende brede categorieën. De selectie van initiële behandeling voor MDD is meestal gebaseerd op verschillende factoren, waaronder de ernst van de symptomen, beschikbaarheid van de behandeling, de snelheid van aanvang, het bijwerkingenprofiel en de voorkeur van de patiënt:[3][4][5]
Een reeks richtlijnen, waaronder uit Spanje,[6] het VK,[7] Canada[4] en de VS,[3] bevelen de volgende strategieën voor MDD aan:
Farmacotherapie | Psychotherapie | Farmacotherapie + psychotherapie | ECT / neurostimulatie | |
Milde / matige MDD | Ja[3] | Ja[3] | Kan nuttig zijn[3][4] | Voor bepaalde patiënten[3][4] |
Ernstige MDD | Ja[3][4] | Nr.[3] | Ja[3] | Ja[3][6] |
Ernstige MDD met psychotische kenmerken | Ja (ADT + antipsychotica)[3] | Nr.[3] | Ja[3] | Ja[3] |
Behandelingen met antidepressiva (ADT’s) zijn de gevestigde eerstelijnstherapie voor matige tot ernstige MDD.[3][6] Behandelingsrichtlijnen adviseren het gebruik van ADT’s gedurende 4-6 weken aan een optimale dosis voordat behandeling wordt toegevoegd of overgeschakeld, en een behandeling van 6-9 maanden na remissie.[3][4][7]
De belangrijkste klassen van ADT’s omvatten:
Een aantal aanvullende behandelingen vallen echter buiten deze categorieën.
Andere behandelingen met antidepressiva:
- Antidepressiva met een directe werking op neuroreceptoren
- Antidepressiva die werken als modulator van de serotoninereceptoractiviteit
- Antidepressiva die antagonisten zijn van de N-methyl-D-aspartaat (NMDA)-receptor, een glutamaatreceptor
- Sint-Janskruid
- Geneesmiddelen voor bipolaire stoornis.
Een systematische beoordeling uit 2018 van de effectiviteit van 21 antidepressivabehandelingen voor MDD stelde vast dat, als initiële behandeling:[8]
• alle antidepressiva significant effectiever waren dan een placebo[8]
Bij MDD worden een aantal verschillende psychologische behandelingen gebruikt, waaronder cognitieve gedragstherapie (cognitive behavioural therapy, CBT), gedragstherapie en interpersoonlijke psychotherapie (IPT). Er wordt geen bepaalde interventie meer aanbevolen ten opzichte van de andere, hoewel CBT in een reeks van verschillende sessies de meest vaststaande bewijsgronden heeft.[3][5][6]
Psychotherapie wordt aanbevolen als eerstelijnsbehandeling voor zowel lichte tot matige als matige tot ernstige MDD. Een combinatietherapie met antidepressiva kan worden overwogen voor matige tot ernstige MDD, en bij sommige lichte MDD-gevallen.[3][7]
Het gebruik van omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren (polyunsaturated fatty acids, PUFA’s) wordt aanbevolen voor zwangere vrouwen met MDD (antepartumdepressie).[9]
Lichttherapie kan worden aangeboden aan patiënten met seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD).[3][7]
Neurostimulatie omvat het toepassen van elektrische of magnetische stimulatie in specifieke hersengebieden. Deze kunnen niet-invasief zijn (bijv. repetitieve transcraniale magnetische stimulatie [rTMS]; elektroconvulsieve therapie [ECT]) of invasief (bijv. nervus vagus stimulatie [VNS]; diepe hersenstimulatie [DBS]).[10][11]
Neurostimulatie is meestal voorbehouden voor patiënten met ernstige MDD.[3][7][10][11]
ADT, antidepressieve therapieën. CBT, cognitieve gedragstherapie. DBS, diepe hersenstimulatie. ECG, elektrocardiogram. ECT, elektroconvulsieve therapie. EPA, Europese Psychiatrische Vereniging. GI, gastro-intestinaal. IPT, interpersoonlijke therapie. MAO-remmers, monoamineoxidaatremmers. MDD, Ernstige depressieve stoornis (Major Depressive Disorder) PUFA, meervoudige onverzadigde vetzuren. SAD, Seizoensgebonden affectieve stoornis (Seasonal affective disorder) SNRI’s, serotonine-noradrenaline heropnameremmers. SSRI’s, selectieve serotonineheropnameremmers. TCA’s, tricyclische stoffen. VK, Verenigd Koninkrijk. VS, Verenigde Staten van Amerika. VNS, stimulatie van de nervus vagus.